KOBİLERİN İKİ ÖNEMLI SİLAHI: HUKUK MÜŞAVİRİ VE MALİ MÜŞAVİR

Bu yazımızda kobilerin iki önemli silahını tanıtmaya devam edeceğiz. Öncelik her zaman olduğu gibi mali müşavirlerde olacaktır. Çünkü yaygın yanlışa göre, kobilere az vergi ödeterek para kazandıracak olan mali müşavirlerdir. Avukatlar ise yani hukuk müşavirleri ise para kazandırmadıkları gibi bir de üstüne para alırlar!

Bu yanlış düşüncenin nedeni ise; kobilerin esnaflıktan gelme alışkanlıklarıdır. Bu yanlış alışkanlık, az para ödemek maksadıyla muhasebecilerin ön muhasebe elemanı gibi görülmesi, yine daha az para ödemek maksadıyla mali müşavire sadece defter tutturulmasından başka bir şey değildir.

Avukat ve hukuk müşaviri ayrımı ise kobiler, daha doğrusu geleneksel patronlar için daha karmaşık bir durumdur. Çünkü avukat herhangi bir sorun çıktığında patrondan alacağı yüksek ücret karşılığında işini yapan biridir. Dolayısıyla, herhangi bir sorun yokken hukuk müşaviri adı altında “neden avukata boşu boşuna her ay para vereyim ki?” şeklinde bir düşünce oluşmaktadır.

Aslında bu yaklaşım için patronları suçlamamak lazımdır. Çünkü o eskiden böyle işlerle uğraşmazdı. Ticaretini yapar parasını kazanır ve büyürdü. Geri dönen çeki, senedi olmaz, bayilikler alıp vermez, iş müfettişi veya vergi denetmenleri tarafından sorguya çekilmezdi.

Ancak, günümüzde gelinen noktada bugünkü işlerin, sermayesi küçükken olduğundan daha zor ve çetin olduğunu artık görmüştür. Bir şeyler yapmazsa yıllarca harcadığı emek boşa gidecektir. O zaman bir şeyler yapmalıdır.

Patronun yapacağı ilk şey işletme sermayesini fazla arttırmadan ve servetini eritmeden şirkete yeni finans kaynakları bulmak olacaktır. Bu ise farklı şekillerde karşımıza çıkar. Yerli ya da yabancı ortak almak, faktoring ile çalışarak çekini kırdırarak nakit elde etmek (kısa vadeli ve riskli), çeşitli bankalarda alternatif kredi limiti oluşturmak (bkz. Basel II kriterleri), arkadaşından, eşinden, dostundan döviz ya da altın karşılığı borç almak v.b gibi kaynaklar ile finans dengesini kaybetmemeye çalışan patronların çoğunun atladığı şey, kurumsallaşma gereğidir. Bu durum özetle, atalarımızdan kalma bir alışkanlıkla “işe göre adam” değil, “adama göre iş” bulma prensibinin bilimsel olarak entegre edilmiş ve detaylandırılmış halidir.

İşin başlangıcında, ilk yazımızda da bahsettiğimiz gibi, ilk olarak karar alma zorluğu patronun karşısına çıkacaktır. Nedeni ise ortağının ya da kendisinin eşinin dostundan birilerinin işletmenin kilit noktalarında ehliyetsiz, bazen de liyakatsiz bir şekilde bulunmalarıdır. Bu pozisyondaki kişilerin işletmeyi zarara uğratmalarına rağmen, o pozisyonu muhafaza etmelerinin önüne geçmek için birilerinin duygusal olarak incinmesi gerekir. Taşların yerinden oynatılması demek olan bu durum kobilerin en fazla sıkıntı çektikleri dönem olma özelliğini korumaktadır.

Kurumsallaşma kararı verildikten sonra ise yapılacak ilk iş, bir mali müşavir ve hukuk müşaviri ile anlaşarak şirketin finansal ve hukuki altyapısının incelenmesini ve belirlenen aksaklıkları rapor halinde yönetime sunulmasını sağlamaktır.

Elde edilecek raporlara göre hareket ederek eksikliklerin ve tespit edilen risklerin en aza indirgenmesi için uzun soluklu bir çalışma gereklidir.

HUKUKİ CHEK-UP ÖZETİ

Bir tür chek-up olarak nitelendirilebilecek raporda, temel hukuk dalları bağlamında (iş ve sosyal güvenlik hukuku, ticaret ve borçlar hukuku, vb. gibi) şirketin yapısal ve hukuksal anlamda işleyişinin incelenmesi sonucunda belirlenen yanlış ve eksiklerin tespit edilerek mevcut yapıdaki risklerin en aza indirgenmesi sağlama amacı güdülmektedir.

Yönetim, hukuk müşaviri ile yapacağı toplantı sonucunda, şirkete dışarıdan destek veren ancak şirket içi hukuk departmanı özelliği taşıyan sistemin çalışma koşullarını tespit eder. Bundan sonra hukuk müşaviri öncelikli olarak şirketi sıkıntıya sokan münferit problemlere ilk müdahaleyi yaptıktan sonra, incelemeye esas öncelikli hukuk dalını belirler.

İncelemeye esas alınması gereken ilk konu, Kobilerin en büyük sıkıntısı olan İş Hukuku alanıdır.

İş hukuku bağlamında hukuk müşaviri, alt başlıklar halinde personel özlük dosyası, SSK dosyası, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı dosyası, Türkiye İş Kurumu dosyası, iş sağlığı ve güvenliği dosyası vb gibi ve içinde bulunması gereken evraklar, işyeri ortamında asılması zorunlu olan belgeler, personel ile yapılması yasal olarak zorunlu olan belirsiz ve belirli süreli iş sözleşmesi, yıllık izin talebi, fazla çalışma koşulları, işe geç gelme, işe gelmeme, işten çıkarma vb. gibi durumlarda düzenlenecek tutanakların hazırlanması, savunmaların alınması, işten çıkarma durumunda yasal olarak geçerliliği olan ibraname, ihtarname vb gibi evrakın düzenlenmesi vb gibi ile ilgili bir çalışma yapar.

İncelenmesi gereken ikinci ana konu ise Ticaret hukuku ve Borçlar Hukuku alanındadır. Hukuk müşaviri, ticaret hukuku bağlamında şirketin bulunduğu sektöre uygun güncel ve pratik hukuki bilgilendirme (değişen mevzuat hakkında ilgili personele bilgi aktarımı) ve tespit edilmiş ve edilecek eksik ve yanlışların giderilmesini sağlayacak bir rapor hazırlar.

Hukuk müşaviri, borçlar hukuku bağlamında şirketin menkul ve gayrimenkul mal varlığının alımı, satımı, kiralanması, ipotek veya teminat mektubu alınması-verilmesi, şirketlerin yapacakları her türlü sözleşmelerin (kira, distribütörlük, tek satıcı, bayii, acente, imalat vb gibi) önceden düzenlenmiş sözleşmelerin tadili ve yenilerinin hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken hususlarda bilgilendirmeyi içeren bir rapor hazırlar.

Yukarıda bahsedilen inceleme kobi yönetimi ile hukuk müşaviri tarafından müştereken yapılacak çalışma sonucu ilk etapta yapılması gerekenlerin bir özetidir.