E-Ticaret Sitesi Girişimcilerine Hukuki Rehber

Elektronik ticaret girişimi ülkemizde son 10 yıldır oldukça fazla tercih edilen bir ticaret modeli olmuştur. Niteliği gereği sıcak satış kavramının bulunmadığı e-ticaret sitelerinde çok farklı sektörlerde ürün ve hizmet satılmaktadır. Ancak sektörün son birkaç yıldır yüksek sermayeli yatırımcıların gözdesi haline gelmesi sebebiyle artık ufak ve orta çaplı e-ticaret siteleri açısından tehlike çanları çalmaya başlamıştır.

E-ticaret satışı literatürde üç farklı şekilde gerçekleşmektedir. Bunlar; Tacir ve Tüketici arasında gerçekleşen, Tüketici ile Tüketici arasından gerçekleşen son olarak Tacir ile Tacir arasından gerçekleşen şeklinde tanımlanmaktadır. En yoğun kullanılan biçimi Tacir ile Tüketici arasında gerçekleşen e-ticarettir. Ancak ülkemizde özellikle e-imza’nın tacirler arasında kullanımının yaygınlaşması neticesinde Tacirler arası e-ticarette ciddi boyutlara ulaşılması öngörülmektedir.

Tacir ile Tüketiciler arasındaki e-ticaret siteleri de kendi iç yapıları gereğince farklı sistemlerde çalışmaktadır. Kimi firmalar konsinye sözleşme ile üreticinin malını ve/veya tedarikçinin malını hiçbir risk almadan satarken, bazı firmalar bünyelerinde stok tutarak piyasaya daha ucuz mal vermeyi sağlamaktadırlar. Bir de üretici firmaların kendi bünyelerinde oluşturdukları e-ticaret satış modelleri bulunmaktadır. Bu firmalar açısından ise risk diğer firmalara oranla daha az gözükmektedir. Zira salt e-ticaret satışı amacı ile üretim yapmamaktadırlar. Ancak özellikle ticaret stratejisi ve ruhunu bilmeden gerekli argümanları toplamadan bu girişime başlayan firmalar çok ciddi sıkıntılar ile karşı karşıya kalabilir. Son dönemlerde ise artık dikey e-ticaret siteleri (belirli bir ürüne özgü) daha çok ilgi görmeye başlamıştır. Sadece belli bir üründe satış yapan bu siteler, rakiplerine göre fiyat ve kalite konusunda daha ısrarlı olması halinde başarıya daha yakın durmaktadırlar.

E-ticaret girişimine başlarken kendi bünyenizde bile olsa işin uzmanı kişilerden destek alınmasını tavsiye ederim. E-ticaret sitesinin doğru bir şekilde pazarlanması, sosyal medya hesaplarının takibi, sosyal medya reklamları, reklamların içerikleri, internet satış fiyat politikasının belirlenmesi, Site Optimizasyonu, sitenin kullanılabilirliği, sitenin arayüzü, sitenin yazılımsal güvenliği, sitede nihai tüketiciye sunulacak ürün fotoğrafları aslında basit gibi gözüken ancak çok ciddi şekilde dikkat edilmesi gereken hususlardan bazılarıdır. Bunların yanı sıra satış sonrası müşteri memnuniyet kısmı da dikkat edilmesi gereken ögelerden biridir. İnternetten bir kişinin alışveriş yapabilmesi için belli argümanlar vardır. Sıcak satış olmaması sebebi ile müşteri ile karşı karşıya olan sizin mal veya hizmetinizin yer aldığı e-ticaret sitenizdir. E-ticaret müşterisini siteye çekebilmek ve sürekli müşteri olarak kalmasını sağlayabilmek için tüm bu konuların ayrıntılı bir biçimde üzerinde durulması gerekmektedir.

Bir e-ticaret girişimine başlarken özellikle hukuki açıdan dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır. Aksi halde öngöremediğiniz risklerin gerçekleşmesi halinde ortaya daha ağır problemler çıkmaktadır.

Öncelikle işe başlarken internet üzerinden satış yapmayı düşündüğünüz ürünün hukuken satışının mümkün olup olmadığını bir başka ifade ile projenizin hukuka uygun olup olmadığını araştırmanız gerekmektedir. Bunun dışında; şirketinizin ne tür bir şirket olacağına da iyi karar vermeniz gerekmektedir. Şayet halihazırda üretim yapan ve iyi giden bir şirketiniz var ise aynı şirketi bu işinizde kullanmamanızı tavsiye ederim. Hedefinizde yeni şirketi yatırımcı alarak devretmek veya ciddi bir ortak almak fikri var ise Anonim şirketi, çok masraflı olmamasını fakat muhasebenizin diğer şirketinizden ayrı tutulmasını istiyorsanız limited şirket, girişiminizden endişeliyseniz ve olası kötü durumlarda şirket kapanışı vb prosedürler ile çok fazla uğraşmak istemiyorsanız limited şirket veya Anonim şirket için bütçeniz masraflarına yetmiyor ise adi şirket kurmanızı tavsiye ederim. İşlerinizin iyi gitmesi durumunda her zaman adi şirketinizi limited şirkete, limited şirketinizi de Anonim Şirkete dönüştürme imkanınız mevcuttur. İnternet üzerinden satışa arz etmeyi düşündüğünüz ürünlerin nerelerden tedarik edildiği ve bu malların hangi koşullarda satın alınacağını ayrıntılı bir biçimde belirlemenizde yarar vardır. Şayet İthal bir ürün ise gerekli izinleri alınmış mı? Lisanslı bir Ürün ise gerekli ruhsat izinleri alınmış mı?

Girişiminizde kullanmayı düşündüğünüz marka-işaret-işletme adı bir başkası tarafından kullanılıp kullanılmadığını araştırmanızda fayda vardır. Yine aynı şekilde e-ticaret faaliyeti göstereceğiniz alan adınız bir başkasının meşru bir hakkını ihlal ediyor mu? Daha önceden marka koruması alınmış mı? Bir başkası adına kayıtlı marka koruması var ise bu korumanın ne düzeyde olduğu, hangi sınıfta yapıldığı, sizin sektörünüz ve ticaretinize engel teşkil edip etmeyeceği araştırılmalıdır.
İnternet sitenizi tasarlattıysanız veya yazılımını özel olarak yaptırdıysanız bu kişi veya firmalar ile gerekli sözleşmelerin sitenin işlevsel bölümlerinin ayrıntılı bir biçimde belirtilerek yazılı bir biçimde yapılması gerekir. Ayrıca site tasarım ve yazılımı ile ilgili telif haklarının ayrı ayrı belirtilerek sözleşmede devredildiği belirtilmelidir.

Sitenizin sosyal medya hesaplarının yönetimi için uzman kişi veya kurumlar ile anlaştıysanız bunlarla sözleşme yapılması, gelirini paylaştığınız bir ortak veya bu şekilde bir çalışmanız var ise mutlaka bunların şartlarının yazılı bir ortama dökülerek uygun bir gelir paylaşım sözleşmesi hazırlanması gerekmektedir.

Site kullanıcı, üyelik, gizlilik mesafeli satışlar sözleşmesi ön bilgilendirme formunun sizin işiniz ile ilgili özel olarak hazırlanması gerekmektedir.

Görüldüğü üzere e-ticaret girişimi basit gibi gözüken fakat birçok farklı problemi muhtevasında barındıran bir ticaret modelidir. Şayet temellerinizi sağlam atarsanız her sektörde olduğu gibi bu sektörde soluğunuz uzun vadeli olacaktır.

Av. F. Ünsal Özmestik
Göktürk/İstanbul

Not:( Bu Yazı Adli Bilişim Derneği Dergisi ve Modoko Life Exclusive Dergisinde Yayınlanmıştır.)